خُون، لَھُو. عزازت، مائٽي. نسل،اولاد. سَگهہ، سَتُ، زورُ. ٿولهہ، ماچ. سُونھن، مُنھن جي رونق، تازگي. ڳاڙهاڻ، لالائي.

Blood, red fluid of life. Gore, lifeblood,

• عاشِقَ اِيئَن نَہ ھُونِ، جيئَن تُون سَڄي اَڱُڙين، وَڃِي دَرِ دوسِتَنِ جي، رَتُ ڏِھاڙِي رُوُنِ، ٻِيءَ پَرِ ڪَنھِن نَہ پُونِ،…[ سُر يمن ڪلياڻ - سِڪ ۽ عاشقي ]
• جان عاشِقَ مَٿي رَتُ، تان دَعويٰ ڪَري مَ نِينھَن جي، سائو مُنھُن سُونھَن ڳَئِي، سِڪَڻَ اِيءُ شَرَطُ، نَڪِي گوڏِ گَرَٿُ،…[ سُر يمن ڪلياڻ - سِڪ ۽ عاشقي ]
• اَڃا تو مَنجهان، ڪَکَ ڇُتي رَتُ نِڪِري، مُنھَن ۾ مَحبُوبَنِ جا، ڪِيئَن جَهلِيندين گهاءَ، تُون ھَڏِ ڪُڄاڙِئان، سِڪَڻَ جُون سَڌُون…[ سُر يمن ڪلياڻ - سِڪ ۽ عاشقي ]
• چانگي چَئِي چُڪِياسِ، مَٿان اَڪَ نَہ اُلَهي، جَنھِن وَلَ گَهڻا وِھاٽِئا، اُنَ سين آرِ لَڳِياسِ، چَوڌارِي چَندَنَ وَڻَ، پَچِي پوڄ…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
• سانگِ مَ وَڃَنِ سُپِرِين، مَرُ ھيڪاندا ھُونِ، اَکِيُون رَتُ نَہ رُونِ، جِهڄَڻ کان جَهلَ ٿِئي.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• سَڌين سيڻَ نَہ ھُونِ، نِينھُن نِياپي نَہ ٿِئي، ڪارِيءَ راتِ رَتُ ڦُڙا، جان جان نيڻَ نَہ رُونِ، موٽَڻُ جَنِي ميھَڻو،…[ سُر کنڀات - وايون ]
• دَھشَتَ دامَ دَرياھَ ۾، جِتِ ڀِيڙِ اُبَتِي ڀَتِ، آڻِئو اُڇَلي آبَ ۾، رَءِ رُئاڙي رَتُ، ڏَمُ ڏِھاڙِي ڪيتِرو، ڪَري خوُبُ…[ سُر سھڻي - دھشت دام درياھَ ]
• ڪوھُ ڄاڻان ڪيڏاهِين، مُنھِنجو تَنُ تَڻِي تيڏاھِين، مِيان سائِين نيڻين نِينھَڙو لَڳائي وِئَڙا، دونھِين دوسِتَ ميھارَ جِي، ڏيئِي جِيئَن ڏِٺائِين،…[ سُر سھڻي - وايون ]
• گهَڻو گهُرِجَنِ ماءِ، اَڄُ گهُرجَنِ ماءِ، سَڄَڻَ سانوَڻَ مِينھَن جِيئَن، اُوچِيءَ ماڙِيءَ ڏِيو ٻَري، ٻاھَرِ ڦُڙِيءَ ٺَڪاءُ، آئُون پَنھِنجي پِرِينءَ…[ سُر سارنگ - وايون ]
• ھَئَي ماتامُ ٻَرِ ماتامُ، اِمامَنِ جو ڪَرِيو ماتامُ، شَھِيدَنِ جو ڪَرِيو ماتامُ، روئِي روئِي اَکِيُون، رَتُ ڇو نَہ ڀَرِيو، جيڪِي…[ سُر ڪيڏارو - وايون ]
• ڏِيھان ڏارِيءَ ويسِ، راتِيين روءِ رَتُ ڦُڙا، لَنڊِينِ جي لِبيسِ، ھَلِجِ ھوتَ پُنهونءَ ڏي.[ سُر معذوري - ڪاڪل ۽ جيسرميرياڻيون ]
• وَڍِيءَ سي واڍوڙِئا رَتُ نَہ ڏِٺو جَنِ، مَوتُ قَبُولِئو تَنِ، ڏِٺو جَنِ ڏُکِيءَ کي.[ سُر معذوري - ڏُکِيءَ ڏک ]
• ڪَنُ ٿِيءُ، ڪيچِيَنِ ڪُڇِئو، ڪُڇُ مَ، ٿا ڪُڇَنِ، اِشارَتُون اُنِ جُون، سُڪُوتا سُڄَنِ، وَٽان ويھِي تَنِ، سُڻُ تَہ سوزُ پِرائِيين.[ سُر معذوري - سُڻڻ، ٻُڌڻ ۽ مڃڻ ]
• ٽِمَنِ نيڻَ رَتُ وَھي، چُئاڪا ڪِئو، مُون کي ڏَءُ ڏِئو، اَئِين ٿا وَڃو اوٺِيا.[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
• آتَڻِ چَونِمِ ڪَتُ، تاڻِيان تَندُ نَہ نِڪِري، پاڻان روئِي رَتُ، چَرَکو مُون چِڪ ڪِئو.[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
• چَرَکو چَندَنَ عاجَ جو، روئِي ڪِئَڙُمِ رَتُ، آيَلِ کَڻُ اَرِٽُ، ڪُٺِيُون ڪِينَ ڪَتندِيُون.[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
• اَمَڙِ جَي ڏِٺوءِ، مُون جِيئَن ھوتُ اَکِيُنِ سين، چَرَکو چِيھاڙِيُون ڪَري ڀيري ھُوندَ ڀَڳوءِ، آتَڻِ رَتُ رُنوءِ، تَندُ نَہ ڪَتِيَئِي…[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
• ووءِ ووءِ ڪَندِي وَتُ، مَڇُڻ ووءِ وِسارِيين، رَندَنِ مَٿي رَتُ، ھارِ تَہ مِلِين ھوتَ کي.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• ووءِ ووءِ ڪَندِي وَتُ، مَڇُڻ ووءِ وِسارِيين، پاڻِي ھارِ مَ پَڌِرو، رو مَنجهائِين رَتُ، صَبُرُ وَڏو سَتُ، سِگها ميڙي سُپِرِين.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• ووءِ ووءِ پُڻ ويئِي، رَنُنِ ڪارَڻِ جا ھُئِي، پُنهونءَ کي پيئِي، رُوَندِي ڪيرَ رَتُ ڦُڙا.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• رُئان رَتُ نَہ نِڪِري، پاڻِي نَہ پاڙِينِ، سا پَرِ ھوتَ نَہ سِکِئا، جَنھِن پَرِ جِيارِينِ، مُون کي ٿا مارِينِ، جِيجان…[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• اَکِيُنِ ڪِينَ ڪِئو، رَتُ نَہ رُنائُون، اُڀِي ڏِٺائُون، ڦوڙائِبا سُپِرِين.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• مَرِي ويندِيَسِ ماءُ، لَڪَ لَنگهَندي لَڪِيُون، وَڃِي ڪيچِ قَرارِئا، جَتَ پَنھِنجِيءَ جاءِ، رُوئَڻَ رَتُ جُڳاَءِ، تَنِ ھوتَنِ جي ھيڪاندِ لَيءِ.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• ماٺِ مارِيندِي پِرِينءَ جِي، مَتان رُوئين رَتُ، ڇورِي ڇَڏِ مَ سَتُ، ھِمَٿَ ھوتُ وِڃايو.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
• آن ڪي ساٿِي ڏِٺَ، جٖي مُون ويڙِھ وِڃايا، رُئان رَتُ مَڃُٺَ، ھاڻي تَنِ ھوتَنِ کي.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
• لَڪِيُون آن لَڳا، ڪِ پَلَؤَ پانڌِيَنِ جا، تُھان گَهڻيرو ماءِ، رُوَندا اُوءِ رَتُ وِئا.[ سُر حسيني - لَڪ لَڪيُون ۽ ڪُٺل ]
• اَچِئو اَچِئو چُوَنِ، وِھُ وِئا تَہ گهورِئا، سَرَتِيُنِ سانگُ سُکَنِ سين، مُون جِيئَن رَتُ نَہ رُونِ، اُوءِ مَرُ ويٺِيُون ھُونِ،…[ سُر حسيني - وڳ قطارون ۽ ڪاروُن ]
• مُون رَتُ رُنُو ٿي رائي، مُون رَتُ وَھايو ٿي رائي، کَڻِيو پيرُ پُنهونءَ جو، جيڪُسِ مُئيءَ جا جيڏِيُون، وِئَڙا لاڳاپا…[ سُر حسيني - وايون ]
• جاجِڪُ جُهونا ڳَڙَه ۾، پَسُ پاٺُ آيو پاڻُ، ڪَڍِي ڪامِلَ ڪِينِرو، وَڄايو وَڏاڻُ، راڻِيُون رُونِ رَتُ ڦُڙا، ھِيءُ چوري سازُ…[ سُر سورٺ - حاضر آھي سِر ]
• جاجِڪُ جُهونا ڳَڙَه ۾، پَسُ پاٺُ آيو پيھِي، ڪَڍِي ڪامِلَ ڪِينِرو، وَڄايو ويھِي، راڻِيُون رُونِ رَتُ ڦُڙا، ھِيءُ تَندُ ھَڻِي…[ سُر سورٺ - حاضر آھي سِر ]
• رَتُ سِرڪِي نِڱِئو،ڏيئِي سورَٺِ مَهِندان سَٽَ، ڌَڙُ ڌُٻِي پِئو پَٽ تي، مَٿو مَٿان کَٽَ، آيو سو اُلَٽَ، راڻِيُون جَنھِن رُئاڙِيُون.[ سُر سورٺ - ڏنو سر ڏياچ ]
• جانِبَ اِيئَن نَہ جُڳاءِ، جِيئَن مارِئو موٽِئو نَہ پُڇين، رَتِي رَتُ نَہ سِنجِري، سِڪَ تُنھِنجي ساءِ، اَسان تَوِھِين لاءِ، ٿِي…[ سُر بروو سنڌي - عاشق اکڙِيُون ]
• ڪالَهہ گَڏِيوسُون ڪاپَڙِي، پَھَرَ سِڄَ کان پوءِ، پَسو سُونھَن سامِيءَ جِي، رَتُ وَرِنو روءِ، جو مُنھِن مُومَلَ جي پوءِ، موٽَڻُ…[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• ڪَڪورِي ڪاڪِ وَھي راڻا ڀانءِ مَ رَتُ، سوڍا اِيءُ شَربَتُ، نِسوروئي نِينھَن جو.[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
• رِءَ رَتُ روءِ، ڳَلِيُون نِھاري ڳوٺَ جُون، ماڙِيُون مَحَلَ مَڱَرُ ٿِئا، پِرَ پُڄاڻا پوءِ، سوڍا سُورُ سَندوءِ، چَوَڻَ کان چَئوڻُو…[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
• جوڳَ نَہ جوڳو تُون، ڪَرِيين پَچارُون جوڳَ جُون، ھِڪو پَنڌُ پِرِيَنِ جو، ٻِي تُنھِنجِي ڀُون، سامِي سيڻَنِ ڏُونھِن، رُوَندا ئِي…[ سُر رامڪلي - جوڳي، سامي ۽ ڪن ڪپڻ ]
• ويھُ مَ ويسَلِي، تُون ھَڏِ وَتُ مَ ويسَلِي، تان ڪي جاڳِي اورِ اللهَ سين، مَحَبتَ جي مَيدانَ جِي، سُڄي ڳالِهہ…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• تَنِ ڳُڻَنِ ڳَھَرَ وِڃائِي، ھو مائي جوڳِيَنِ مُون سين جي ڪِئا، ڪَري مَرِجِ ڪاپَڙِي، گُرَ وَٽِ تُون گَدائِي، اِشارَتُون اُنِ…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• نيڻَ نِھاري مُنھِنجا، روئِي ٿِئا رَتُ، پُنهونءَ ھوءِ پَهَتُ ، پارِي نيڻُ پاڻَ سين.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• نيڻَ نِھاري مُنھِنجا، روئِي رَتُ ٿِئا، جي ھَٿان ھوتَ وِئا، سي اَچَنِ تَہ آجِي ٿِيان.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• نيڻَ نِھاري مُنھِنجا، رَتُ ٿِئا روئِي، ڏُکَنِ جِي ڏوئِي، آھي ھَٿ اَسُونهِہ جي.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• جانۡ ڪَتَندِينءَ تانۡ ڪَتُ، ھِيءَ ھَڏِ وِھاڻِي، ڪو پَنھِنجي عِيدَ لَيءِ، ڀيري ڪِجِ ڀَرَتُ، مَتان روئِين رَتُ، صُباحَ وِچِ سَرَتِيين.[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
• گُوندَرَ وِڌو پيچُ، ماءَ مُنھِنجِي جِيءَ کي، ڏُکويُنِ جو ڏيجُ، روئَڻُ رَتُ پِرِيَنِ لَيءِ.[ سُر رِپ - گُوندر ۽ ڪڪر منجهہ ڪپار ]
• خَبَرَ ٿِئي کَرَنِ کي، تَہ مُون کي ڪَندا ڪوھُ، صُورَتَ سُپَيرِيَن جِي، ڏِٺي ڪو نَہ ڏوھُ، لورِي لَڳُمِ لوھُ، جَنھِين…[ سُر آسا - کَرُ ۽ حوصلو حيرت ]
• مُون سين مارُوئَڙِيُون، ڪِھَڙِيءَ رِيتِ رُسَندِيُون، چوٽي ۾ جيڙُھ پِئو، پِيَنِ رَتُ ڄَيُون، نيڻين نِنڊَ وِھُ ٿِي، ساري ساڏوھِيُون، ھِتي…[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
• چِيلا ۽ چارا، مارُنِ جا مَلِيرَ ۾، اُٿِئو ڀَرينِ اَسُورَ جو، وَرَتُنِ سين وارا، ڇَڏي کُوھَ کارا، مارُو مِٺي موٽِئا.[ سُر مارئي - سارئان ۽ چڪن چاڪ ]
• زُمَرِ زُخرُفِ سُومَرا، سَبَحَ سيڻَ رَهَنِ، بَرَ جي بَدَوِيَنِ لَيءِ، اَکِيُون رَتُ رُئَنِ، اوٺِي اَباڻَنِ جا، اللهَ ڪي اَچَنِ، مُون…[ سُر مارئي - زمر زخرف سومرا ]